23. රිලව් සහ අපි

කවුරු හරි පිට කෙනෙක් ගිරිතලේ මගෙ නිල නිවාසෙට ටික වෙලාවකට හරි නවතින්න ආවොත් මම දෙන පළවෙනි අවවාදය තමයි 'ජනෙල් දොරවල් මොහොතකටවත් ඇරලා තියලා යන්න එපා ..' කියන එක. ඒ වෙන මොකවත් නිසා නෙමෙයි දවසකට තුන් හතර වතාවක් ඇවිත් ගේ වටේ කැරකිලා බලලා යන රිලව් ගැන්සිය නිසා. ඇරිලා තියෙන ජනේලෙකින් ගෙට පැනලා, කනබොන දෙයක් තියන තැනකට කෙලින්ම ගිහිල්ලා, කට දෙපැත්තෙ තියෙන 'පැස්' (cheek pauch) දෙක පුරවගෙන, තව ටිකක් අතටත් අරගෙන, අඬු තුනකින් දුවගෙන ගිහිල්ලා ගහකට නැගගෙන, ආපහු හැරිලා විරිත්තන්න උන්ට ගතවෙන්නේ   තත්පර කීපයක් විතරයි.

දවසක් මම ටවුමට ගිහිල්ලා එනගමන් තනියම කන්න හිතාගෙන පොඩි කිරි මුට්ටියක් අරගෙන ඇවිත් කුස්සියෙ මේසෙ උඩ තියලා, එතනට මීටර් දෙක තුනක් එහායින් තියෙන වොෂ් බේසින් එක ලඟට ගියා වතුර ටිකක් බොන්න. එතකොටම ඇහුනා කිරි මුට්ටිය දාලා තිබුනු සිලි සිලි බෑග් එක අදින සද්දෙ. ආපහු හැරෙනකොට මම දැක්කෙ කිරි මුට්ටිය එක අතකින් ගත්තු රිලවෙක්  ඉලිප්සාකාරව අහසේ පාවෙලා ඇරලා තිබුනු දොරෙන් එලියට යනවා විතරයි.

ලංකාවෙ වානර පවුලෙ සාමාජිකයො හතර දෙනෙක් ඉන්නවා. අපේ සුමිතුරු රිලවා (Toque Monkey) ලංකාව පුරාම විසිරිලා ඉන්න අතරෙ අලු වඳුරා (Grey Langur) වියලි කලාපයට පමණක් සීමා වෙනවා.  කලු වඳුරා (Purple-faced Leaf Monkey) තෙත් කලාපයෙදි වැඩිපුරත්, වියලි කලාපයෙ උස ගස් තියෙන වනාන්තරවලත් දකින්න පුලුවන්. මේ විශේෂ තුනම රංචු වශයෙන් හැසිරෙනවා. තනිව හැසිරෙන, දුලබ විශේෂයක් වෙන උනහපුලුවා (Slender Loris) නිශාචරයි.

කලු වඳුරා

තද කලු පාට කලු වඳුරගෙ ඔලුවෙ රවුම් හැඩය නිසාත් සුදු ‍රැවුල නිසාත්, අලු වඳුරාගෙන් වෙන් කරලා හඳුනා ගන්න පුලුවන්. අලු වඳුරගෙ ඔලුව උල් හැඩයක් ගන්නවා. ප්‍රමාණයෙන් කුඩා උනහපුලුවගෙ විශේෂත්ව තමයි විශාල ඇස් දෙක සහ වලිගයක් නැති කම. දැක්කෙ නැති උනත් 'කී.....ස්' ගාන තියුණු හඬ නිසා රෑට උනහපුලුවෙක්  ඉන්න තැන හඳුනා ගන්න පුලුවන්. ටෝච් එකක් ගහලා බැලුවොත් ඇස් දෙක ගින්දරවගේ දිළිසෙනවා පේනවා. ඇස් හතරක් එක ලඟ දැක්කොත් අනිවාර්යයෙන්ම පැටියෙක් බඩ බැඳ ගත්ත අම්මා කෙනෙක්.

සර්ව භක්ෂක රුක්වාසීන් හැටියට පොදුවෙ හැඳින්වුවත් ආහාර හා ඉඩකඩ සඳහා තරඟය වලක්වා ගන්න උන් පරිසරයෙ විවිධ කලාපවලට සීමා වෙලා, විවිධ ආහාර රටාවල්වලට පුරුදුවෙලා තියෙනවා. වැඩියෙන්ම ශාක කොටස් ආහාරයට ගන්න කලු වඳුරා කලාතුරකින් තමයි බිමට එන්නෙ. උන හපුලුවාත් බිමට එන්නෙ නැතුව කුරුලු පැටව්, ක‍ටුස්සො, ගස් ගෙම්බො වගේ සත්තු අල්ලගෙන කන අතරෙ ලැබුනොත් පලතුරුත් කනවා. අලු වඳුරා සහ රිලවා තමයි වැඩි කාලයක් බිම ගත කරන්නෙ. ඒ දෙන්නා අතරින් අලු වඳුරා වැඩිපුර ශාක භක්ෂකයි. රිලවා අහුවෙන ඕනෑම ජරාවක් කනවා. අනුන්ගෙ දේවල් කඩාවඩා ගැනීමේ මිනිස් පුරුද්ද වැඩියෙන්ම තියෙන්නෙත් රිලවටමයි.

අලු වඳුරා

වඳුරන්ගෙ සමාජමය හැසිරීම් රටාවල් හරිම සංකීර්ණයි. ලිංගිකව පරිනතවුන පිරිමි වඳුරෙක් නිතරම උත්සාහ කරන්නෙ  ඉක්මනින් ගහනයේ ප්‍රමුඛතා අනුපිළිවෙලේ ඉහලට ගිහිල්ලා නායකයා වෙන්න. ඒකට එකම හේතුව නායකයාවෙත සහකාරියක් එක්ක එකතුවෙලා, ඊලඟ පරම්පරාවට දායකත්වය දීමේ ඒකාධිකාරය පැවතීම. මේ නිසාම නායකයාට තමන්ගෙ ප්‍රමුඛත්වය ආරක්ෂා කරගන්න ලොකු සටනක් කරන්න සිද්ද වෙනවා. නායකයා ශාරීරිකව දුර්වල වෙලා ඊලඟට ඉන්න ශක්තිමත් තරුණ පිරිමි සතාට තරඟයක් දෙන්න බැරිවුනු දවසට එයාට නායකත්වය බාර දීලා කණ්ඩායම දාලා යන්න සිද්ද වෙනවා. ඊට පස්සෙ අලුත් නායකයා වැඩ පටන් ගන්නවා.

උනහපුලුවා

කණ්ඩායමේ ඉන්න පැටව් නැති ගෑණු සත්තු අලුත් නායකයා එක්ක කැමත්තෙන් එකතු උනත්, පැටව් ඉන්න කිරිදෙන අම්මලා නායකයා එක්ක එකතුවෙන්න කැමති වෙන්නෙ නෑ. එහෙම වෙලාවට අලුත් නායකයා කරන වඳුරු වැඩක් තමයි, කලින් නායකයාගෙ කිරිබොන පැටව් අල්ලගෙන මරලා දාලා, (infanticide) අම්මලාව එකතු වෙන්න පොළඹවා ගන්න එක. සමහර අම්මලා ඒ වගේ මරාදාපු පැටව් තුරුළු කරගෙන දවස් ගානක් යන යන තැන ගෙනියනවා නිරීක්ෂණය කරලා තියෙනවා. කොහොම උනත් ඒ ස්වාභාවික නීතියෙ අර්ථය තමයි ගහනයෙ ශක්තිවන්තම සතා ඊලඟ පරම්පරාවට දායක වියයුතු වීම. එහෙම නැතුව ජීවය මිහිමත පවතින්න බෑ.

සත්තු අතර ආත්මාර්ථය, ඉරිසියාව, තරහව, ක්‍රෝධය, වෛරය වගේ හැඟීම් ස්වාභාවිකවම පහල වෙලා තියෙන්නෙ මේ කියාපු තරඟයෙදි ශක්තිවන්තයා ඉදිරියට ගේන්න. ගහනයක් තුළ ශක්තිමත් ජානයක් ඉස්මතු උනේ නැත්නම් ඉතාම ඉක්මනින් ඒ සත්ව විශේෂය වඳ වෙලා යනවා.

 සත්ව විශේෂයක් වෙන අපි උනත් හැමෝම සියලු කෙලෙස් නසාපු රහතන්වහන්සේලා වගේ උනා නම් මේ වෙනකොට මිනිස් වර්ගයා වඳ වෙලා හුඟක් කල් කියලා මට හිතෙනවා. මානව ඉතිහාසෙ ඒ වගේ තියෙන දෙයක් කාලා, තමන්ගෙ පාඩුවෙ හිටපු ජන වර්ග බොහොමයක් මේ වෙනකොට අතුරුදහන් වෙලා. අනුන්ගෙ දේවල් කඩාවඩාගෙන තමන්ගෙ බලය පතුරවපු ජාතීන් ලෝකෙ පුරාම විසිරුනු අධිරාජ්‍ය පිහිටෙව්වා. හැබැයි වෙනත් ශක්තිමත් ජාතියක් මතු උනහම ඉඩදෙන්න සිද්ද උනා.

පැටියෙක් මරාගෙන  කන අප්‍රිකානු බැබුනෙක්

අපේ ඉතිහාසෙ උනත් සමහර යුගවලදි අපි අපේම රටේ නිවටයො වගෙ වලිගෙ කකුල්දෙක අස්සෙ ගහගෙන හිටියා. තවත් සමහර යුගවලදි ඉන්දියාවටත් පැනලා ගහලා ආවා. අනුන්ගෙ දේවල් කඩාවඩාගන්න ගියෙ නැතත් අපේ දේවල් උදුර ගන්න එන එවුන්ට කන පැලෙන්න දෙකක් ගහන්න වත් අපි පුරුදු වෙන්න ඕනෑ කියලා මට හිතෙනවා.

වඳුරන්ගෙන් පටන්ගත්ත කතාව ඉවර උනේ අපේ ඉතිහාසයෙන්. වඳුරන්ගෙ ලඟම නෑයා අපි නිසා ඒකට කමක් නෑ.



තවත් වඳුරු වැඩ ගැන ඉංග්‍රීසියෙන් කියවන්න wildlifegiritale.blogspot


(ඉහත වඳුරු ඡායාරූප බාගත්තේ අන්තර්ජාලයෙන්, මගෙ ඡායාරූප සහ සිතුවම් එකතුවක් වෙනමම පි‍ටු දෙකක දාලා තියෙනවා - My Sketches, My Photographs)

මේක ගිරිතලේ නිලනිවාසය පිටිපස්සෙදි ගත්ත පින්තූරයක්.